Deprem nedeniyle yaşanan kayıpların ardından, deprem yalıtım cihazlarının (deprem izolatörü) kullanımı dünyada oldukça yaygın hale geldi.
MİM Mühendislik tarafından kurulmuş olan TİS, Türkiye’de de özellikle sağlık alanında zorunlu hale getirilmiş deprem yalıtımlı bina ihtiyacı ile hem sermayesi hem de mühendislik bilgisini buluşturarak, yalıtım cihazlarının tasarım, imalat, montaj ve servisine kadar tüm süreci yönettiği bir alan oluşturdu.
TDP, TİS tarafından geliştirilen, çift küresel yüzeyli sürtünmeli sarkaç tipi deprem yalıtım cihazıdır. TDP, iki adet, aynı eğrilik yarıçapına sahip destek plakasının arasında bulunan kayıcı elemandan oluşmaktadır. Kayıcı elemanın alt ve üst yüzeyleri birbiriyle aynı özelliklere sahiptir ve eğrilik yarıçapı destek plakaları ile uyumludur. Bu sayede, deprem hareketi sırasında yapının yalıtım düzleminin altında ve üstündeki kısımlarının paralelliği korunmaktadır.
TDP’de hareket, kayıcı eleman ile destek plakalarının birbirine temas ettiği her iki yüzeyde aynı anda gerçekleşir. Deprem sırasında bu yüzeylerde bulunan iki farklı malzeme birbiri üzerinde hareket ederek yatay deplasman ihtiyacını karşılar ve oluşan sürtünme aracılığı ile de enerji sönümlenmesi sağlanır. Sürtünme yüzeylerinde bulunan malzemeler, destek plakası tarafında parlak paslanmaz çelik sac, kayıcı eleman tarafında ise TİS tarafından geliştirilen, patentli özel sürtünme malzemesi Technoslide®’dir.
TDP ile ilgili daha fazla bilgi için kataloğumuza BURADAN ulaşabilirsiniz.
TSP, TİS tarafından geliştirilen, tek küresel yüzeyli sürtünmeli sarkaç tipi deprem yalıtım cihazıdır. TSP, iki adet, farklı eğrilik yarıçapına sahip destek plakasının arasında bulunan kayıcı elemandan oluşmaktadır. Kayıcı elemanın alt ve üst yüzeyleri, eşleştikleri destek plakalarının eğrilik yarıçaplarına sahiptir.
TSP’de kayıcı elemanın bir yüzeyi çelik destek plakası üzerinde bulunur ve yatay deplasman talebini karşılar. Bu yüzey aynı zamanda salınım periyodunu da belirler. Diğer yüzey ise diğer destek plakasına yatay hareketi engelleyecek şekilde yerleştirilmiştir ve yalnızca dönmeyi sağlar. Yatay hareket sırasında alt ve üst yapı arasındaki paralellik de bu sayede korunabilmektedir.
TSP ile ilgili daha fazla bilgi için kataloğumuza BURADAN ulaşabilirsiniz.
TİS Pot Bearing (TPB) cihazı, TİS Teknolojik İzolatör Sistemleri A.Ş. tarafından üretilen farklı yapı elemanlarını (üst yapı ve alt yapı) birbirine bağlamak ve elemanlar arasında oluşan kuvvet ve deplasman etkileşimlerini düzenlemek üzere yapılarda kullanılan çanak mesnet tipidir. TPB mesnetlerin çalışma prensibi temel olarak üst yapıda oluşan kuvvetleri istenen oranda alt yapıya iletmek ve üst yapıdaki etkilerin oluşturduğu dönmelere ve aşağıda listelenen temel etkilerin oluşturacağı diğer hareket taleplerine izin vermektir.
TPB mesnetler, başta TS EN 1337-2 ve TS EN 1337-5 olmak üzere TS EN 1337’nin tüm ilgili kısımlarında belirlenmiş şartlara uygun olarak tasarlanmıştır.
TPB mesnetler, düzenlenmesi gereken bu kuvvet ve deplasman etkileşimlerine göre 3 farklı tipte üretilmektedir. TİS A.Ş.’nin ürettiği çanak mesnetler aşağıda listelenmiştir.
TPB-FX TBP-FX, çanak şeklindeki çelik bir elemanın içinde yer alan kauçuk yastık ve kauçuk yastığın üzerine basan ve dönme hareketini sağlayan çelik pistondan oluşmaktadır. Bu tip mesnetler, tüm yönlerdeki yatay deplasman taleplerine karşı koyar ve üst yapının sadece herhangi bir yatay eksen etrafında dönmesine izin verir. Çanak içerisinde yer alan kauçuk yastık, her tarafından sınırlandırılmış olduğu için çok yüksek düşey yükler altında sıkıştırılamaz bir sıvı gibi davranarak bu düşey yükün oluşturduğu basınca karşı yüksek dayanım oluşturur ve kauçuk içindeki kesme deformasyonu ile pistonun dönmesini sağlar. Ayrıca, üst yapıda var olan ve ona bağlı pistona aktarılan yatay kuvvetleri, piston-çanak duvarı teması aracılığıyla çanağa ve dolayısıyla alt yapıya iletir.
TPB-FS, TPB-FX tipi mesnetin üzerinde yatay doğrultuda herhangi bir yöne kayabilen bir plakanın yerleştirilmesiyle oluşturulmaktadır. Bu yüzeyi, piston üzerine sabitlenen üzeri çukurlu bir PTFE levha ve bu PTFE levhanın üzerinde yer alan, alt yüzeyine polisajlanmış paslanmaz çelik yerleştirilen kayıcı bir plaka oluşturmaktadır. Bu kayma yüzeyi, PTFE levhanın çukurlarında yer alan yağın da katkı sağladığı düşük sürtünme ile, üst yapının alt yapıya göre tüm yatay yönlerde hareketine izin vermektedir. Ayrıca üst yapıda var olan yatay kuvvetleri alt yapıya aktarmamaktadır.
TPB-GS, TPB-FS tip mesnet ile neredeyse aynıdır ancak bu tip mesnette, PTFE yerleştirilmiş piston üstü yüzeyin ortasında bir doğrultuda yerleştirilen bir kılavuz vardır. Ayrıca kayıcı üst plakada kılavuzun içine yerleşeceği bir oyuk bulunmaktadır. Kılavuz, üst plakanın sadece tasarım deplasmanı yönünde hareket etmesini sağlar ve diğer tüm yönlerde hareketi engelleyip o yönlerde oluşan yatay kuvveti, üst plaka-kılavuz teması aracılığıyla alt parçalara ve alt yapıya iletir.
TPB mesnetin çanak, piston, kılavuz ve üst plakaları S355 yapı çeliğinden üretilmektedir. S355 çeliği, özellikleri iyi bilinen bir malzeme olması dolayısıyla hem tasarım hem de işleme süreçlerinde kolaylık sağlamaktadır. Ayrıca S355 yapı çeliği, çeşitli yapı yükleri altındaki performansıyla dayanımını kanıtlamıştır.
Çanak içinde yer alan, 60 MPa basınç dayanımı ve en az Shore A50 sertlik derecesine sahip kauçuk yastık, düşey kuvvetin mesnete zarar vermeden alt yapıya iletilmesini ve kullanım süresi boyunca zarar görmeden oluşan dönme hareketlerine karşı dayanımı sağlamaktadır.
Pistonun kauçuk yastık üzerindeki dönme hareketleri sırasında yastığın çanak içerisinden çıkmasını veya sıkışma-açılma hareketi sırasında zarar görmesini engellemek için yüksek kalite POM veya karbon dolgulu PTFE conta kullanılmaktadır.
Kılavuzlu veya serbest kayıcı mesnetlerde, en az 90 MPa basınç dayanımına sahip oluklu PTFE ve kaydırıcı yağ kullanılmakta, bu malzemeler hem yüksek düşey basınç dayanımı, hem de düşük sürtünme katsayılı bir kayma yüzeyi sağlamaktadır.
Kılavuzlu kayıcı mesnetlerde, kılavuzun yan yüzeylerinde hem kayıcı bir yüzey sağlaması, hem de üst plakadan kılavuza aktarılan yatay yüklere dayanması için en az 200 MPa basınç dayanımına sahip ve düşük sürtünme katsayılı kompozit malzemeler kullanılmaktadır.
Mesnetlerle ilgili daha fazla bilgi için kataloğumuza BURADAN ulaşabilirsiniz.